mércores, 18 de xaneiro de 2023

04. ¡Gróri'a Peinador!

     Tal e como deixamos escrito no noso libro A música e Mondariz, un dos primeiros directores da Banda de música “Chan de Gándara” ou Banda de Peinador foi Juan González Paramos (Juan de Tui). 

    No ano 1919 celebrouse un acto solemne con motivo do descubrimento da estatua dedicada a D. Enrique Peinador Vela na que os coros Agarimos da Terra, de Ruada de Ourense, La Artística de Vigo e Foliadas e Cantigas de Pontevedra, interpretaron o himno escrito por este director que leva por título ¡Gróri’a Peinador!. Esta obra formaba parte do repertorio do coro Agarimos da Terra.

    A partitura é da versión para canto e piano que lle entregou Manuel Pérez Cerqueira, que rexentaba o bar La Baranda nos anos oitenta, a Chiqui. La Baranda era antigamente o cine teatro e actualmente o edificio principal do Hotel Balneario.
    
¡Gróri'á Peinador!

I

En alto, a frente erguida,
mirando pr'oucidente,
cal Sol esprendicente
o bo patricio está;
mostrando a súa imáxen
nos ollos alegría,
surrisa nos seus beizos,
no rostro maxestá.

¡Grori' á ti, gran patricio,
de cidadáns modelo,
qu' ô nobre chan galego
sempre soupeche honrar!
O pobo agradecido
que por ti foi fundado,
da túa y-alma prendado
vent' hoxe a saudar.

II

Aló, no alto Céo
onde c' os anxes mora,
ô pobo qu'o adora
mirando fixo está;
e, óisell' entre dentes
dicir moi paseniño:
¡Si poidera un pouquiño
tan siquera ir pr'alá!

¡Grori' á ti, gran patricio
orgulo d' os galegos,
que baixo os nosos céos
de cote vas estar!
O pobo agradecido
que por ti foi fundado,
da túa y-alma prendado
sempre t' ha de chorar.


luns, 9 de xaneiro de 2023

17. Rapaciñas

    No repertorio do coro Agarimos da Terra hai lugar para composicións da época de músicos destacados. Este é o caso de Rapaciñas (Muiñeira a catro voces), realizada por Pascual Veiga, con letra de C. Fernández. Non temos acceso á composición a catro voces que usaba o coro (en xeral, para ningún dos temas do repertorio), polo que imos na procura da melodía ou composición na que estea baseado cada tema. Neste caso, trátase de “La Escala”, muiñeira para orfeón editada alá polo 1895, con letra do poeta Constantino Fernández, atopada na Biblioteca Nacional de Madrid. 

Rapaciñas (La Escala)

Rapaciñas,
 garridiñas,
que d'amores
salayades,
aquí tedes
si queredes,
o que tanto
deseades.

Acudide,
vide, vide,
feiticeiras,
sin tardar,
que o gaiteiro,
pr'o rueiro,
vay cos mozos
d'o lugar.

¡Ala! nenas,
fora penas,
vide todas
d'arredor;
cantaremos,
beillaremos
a muiñeira
qu'é o millor.

Xa se sinte na foliada
da gaitiña o dóce son,
c'o que a y-alma namorada
cura o enfermo corazón.

Xa aturuxan os mociños
reloucando de pracer.
Se buscades maridiño
non hay tempo que perder.

As rapazas,
pol-as trazas,
o que queren
xa se vé,
moitos mimos
e agarimos,
alcontrando
 quen llos dé.

Que lles falen
do casoiro,
que lles canten
o alalá;
e se atopan
brincadoiro...
taina-nina,
taina-ná.

mércores, 4 de xaneiro de 2023

36. Cantos de arrieiro

    O repertorio do Coro Agarimos da Terra, inclúe como número 36 o tema que leva por título Cantos de arrieiro. Está composta por cinco estrofas dobres e unha sexta estrofa tripla. As músicas da primeira, segunda, cuarta, quinta e sexta estrofa recollémolas no manuscrito elaborado por Eduardo Martínez Torner e por Jesús Bal y Gay, recompilado do propio arquivo do coro da Sociedad Artística del Tea de Mondariz, que están identificados cos números 853, 854, 855, 857 e 858. A música da terceira estrofa recollémola do Arquivo do coro Frores e Silveiras identificado co número 168. No Cancionero Gallego, dos mesmos autores, aparecen estas mesmas melodías (556, 554, 552, 555, 541/336, 78/81). Tamén aparecen recollidas no Cancioneiro Musical de Galicia, de Casto Sampedro y Folgar coa seguinte numeración (100, 101, 102, 106, 113 e 116).

36. Cantos De Arrieiro

1

Canta rula, canta rula,
canta rula n'aquel souto;
ben che po'un esperare
polo qu'está na man d'outro.

Ollos negros son celosos,
azules son lisonxeiros,
os castaños m'agarimo
que son os mais verdadeiros.

2

Eu che contarei, María,
a vida do arrieiro:
come com'un cabaleiro,
durme nunha estrebería.

Si chove deixa chover,
si orballa deixa orballar
qu'eu ben sei d'un abriguiño
onde m'hei d'ir abrigar.

3

A vida dos arrieiros
eche unha vida penada:
de día non oyen misa,
de noite non dormen nada.

So ben querer se pagase
moito m'estabas debendo,
na túa vida me pagas
o ben que te estou querendo.

4

¿Arrieiros non son homes?...
¡Arrieiros homes son!
e teño un amor arrieiro
crabado no corazón.

O mal d'amores ten cura
o mal d'amores cura ten;
qu'eu xa tiven mal d'amores
e... non m'o curou ninguén.

5

Anque vou a Pontevedra
non vou por ver os soldados,
vou por ver a Pelegrina,
a dos pendentes dourados.

Antes que á falar te poñas
pensa no qu'has de dicir,
que moitos, de non pensalo,
chegaron á s'arrepentir.

6

Non che quero ir o moiño
nin entrar no tramiñado,
porque alá no outro mundo
piden conta do roubado.

O moiño de teu pai
eu ben lle sei o tempero:
cando está alto baixalo,
cando está baixo erguelo.

Miña terra, miña terra;
miña terra ¡eu aquí!
amor do ceo lévame
á terra dond'eu nacín.