A música e Mondariz
- Benjamín Fernández Pazos
- Partitura
- Repertorio do Coro Agarimos da Terra
- Os segredos da Gaita
- Xota
- Himno
- Muiñeira
- A música e Mondariz
- Alborada
- Cantiga
- Libro
- Os do Val - Laureano Mera Mallou
- Pasodobre
- Cancionero Musical de Galicia
- Canción humorística
- Cantares de cego
- Casiano Paredes Romero
- Foliada
- Fotos
- Golpe
- Himno do Sindicato Agrícola de Lougares
- J. Bautista Mariño - Orquesta Mariño
- Marcha
- Romance
- Serenata
- Sociedad Artística del Tea
martes, 12 de marzo de 2024
Os do Val
venres, 26 de xaneiro de 2024
Sobre “Os do Val” e Laureano Mera Mallou
A principios do ano 1976, tivo a idea reunir a un grupo de nenas e nenos de Mondariz, de entre sete e once anos de idade, e comezar a ensinarlles a tanxe-la gaita e preparalos para ofrecer concertos nas Festas da Peña de Francia e San Roque. Así naceu a agrupación de gaitas infantil “Os do Val”.
Para entende-la importancia do labor que desenvolveu Laureano,
temos que facer fincapé en que este home foi un auténtico precursor, pois creou
en Mondariz unha das primeiras agrupacións de gaitas do noso país!
Contemporánea a esta nosa formación foi a Escola de Gaitas de Santa Marta de Ortigueira, creada por Xabier Garrote Cobelo, o 17 de outubro de 1975, que é a primeira agrupación musical de máis de 6 gaiteiros da que se ten constancia en Galicia.
Recompilando información acerca de Os do Val,
atopamos un artigo no xornal El Pueblo Gallego do noso veciño
e correspondente o “Almirante" (Manuel Lamartín), de data do
11/08/1976, no que podemos ler que o director Laureano fixo
unha selección de entre cincuenta nenas e nenos, dos que quedaron inicialmente
quince, “entre eles unha nena que “redobla o tamboril”con
maestría increíble”.
Estas fotografías foron realizadas, tal e como podemos ler nos seus reversos, por Albino Vidal o día sete de agosto do ano 1976, xornada na que tivo lugar a presentación do grupo Os do Val, dirixido por Laureano Mera Mallou. As imaxes tomáronse na parte traseira da Praza de Abastos, nas escaleiras do Bar Refuxio. Ese mesmo día foi a súa estrea ante o público no Parque Trasel, hoxe pavillón municipal de deportes, co gallo da celebración da elección da "Raíña das Festas" do ano 1976... “a pesar de non levar dous meses ensaiando”.
Entrada no Trasel do grupo "Os do Val"
Luís, Suso, Ángel e Lali posando o día da presentación
Manuel Lamartín “Almirante” tamén inclúe na súa reseña do 11/08/1976 a seguinte información sobre os recursos aportados por algunhas personalidades da vila:
“...la entusiasta colaboración del señor Alcalde regalando hasta siete gaitas a los menos pudientes, así como tamboril y bombo típicos así como los trajes regionales...” “...seríamos injustos también olvidar en el tintero, la aportación del Doctor D. Lino Troncoso Faro, regalándole una gaita a uno de los niños del conjunto.”
Recorte do xornal El Pueblo Gallego 22-08-1976 (Aparecen como Celtiñas de Mondariz)
Recortes do xornal El Pueblo Gallego 4 e 6 de agosto
do 1977
A raíña e as damas de honra con varios nenos, vestidos co traxe tradicional, na procesión da Peña de Francia ano 1977. (Foto do álbum familiar de Chiqui Bernárdez)
Achegamos varios recortes de xornais, do ano 1978, nos que se menciona a agrupación “Os do Val” en diferentes actuacións o longo de ese ano.
No xornal El Pueblo Gallego, de data 13 de
agosto de 1978, aparece esta fotografía na que se observa a agrupación infantil de gaitas "Os
do Val" cun texto nada alentador: ..."que está en trance de
desaparecer".
A finais do ano 1978 Laureano tivo que abandonar Mondariz, e, tal e como lemos no xornal El Pueblo Gallego, de data 29 de decembro de 1978, a Asociación de Veciños Xabriña celebrou, no restaurante Cuevas de Bugarín, unha “Homenaje al fundador del grupo de gaiteiros infantiles “Os do Val”.
Recolleu tamén o rumor popular de nomear fillo adoptivo de Mondariz a don Laureano Mera Mallou, “por su acendrado cariño a este pueblo que tanto le admira ”.
Laureano,
continuou transmitindo a súa paixón pola nosa música tradicional e pola gaita e
sabemos que impartiu aulas e creou agrupacións alá onde estivo. Así, ocorreu en
Pontesampaio, desde o ano 1978, no que deixou Mondariz. Nesa localidade, no ano 2007, fíxoselle unha pequena homenaxe. Tamén
impartiu aulas en Poio, no grupo “Treboada”, sendo o seu alumno
o hoxe recoñecido e famoso gaiteiro Óscar Ibañez, ao que tivemos ocasión de escoitar
nas festas patronais da Peña de Francia e San Roque, no ano 2019.
A agrupación continuou momentaneamente sen director, como comprobamos no
artigo escrito por Almirante o 10 de Xaneiro do 1979, no
xornal El Pueblo gallego. Nel podemos obter esa
información, a raíz da noticia da chegada dos Reis Magos a Mondariz:
Sabemos, tanto polos documentos gráficos como polas conversas con antigos compoñentes, que o músico local, e fundador da Orquesta Mariño, o mestre J. Bautista Mariño xunto co seu fillo Luís Mariño se fixeron cargo da agrupación de gaiteiros “Os do Val” ata a súa disolución.
El Pueblo Gallego 03-02-1979
O grupo de gaitas infantil "Os do Val" continuou actuando,
aquí o verificamos na tradicional romaría de A Franqueira.
El Pueblo Gallego 01-06-1979
Outro dato que descubrimos abraiados foi un recorte do
xornal portugués “Correio da manhã”, que amosa que “Os do Val”
traspasaron a fronteira, converténdose nunha agrupación internacional, tras
actuar en Estoril, en xullo do 1979.
Esta actuación levouse a cabo grazas a uns veciños de
Covelo, emigrados en Portugal, que, despois de escoitalos tocar, quixeron
levalos á súa vila de residencia. En concreto, o concerto tivo lugar na Romaría
de Santiago, que organizou o Centro Galego no Estoril, en xullo do
1979. Lamentablemente, tras varios intentos de localiza-la páxina nº5 do citado
periódico, para ter máis datos sobre a noticia, non conseguimos facernos con
ela.
Despois da actuación, xa de volta a Mondariz, lembra “Lali” que fixeron parada en Oporto, “pois os do Bar (referencia á familia Álvarez Vázquez) tiñan parentes na cidade” e tocaron nas casas duns deles (“por aquel entón xa estaban as nenas máis pequenas desa familia, Sesi e Loli”).
Tamén nos informou de que percorreron moitos sitios de
Galicia, algúns deles bastante afastados e de escasos recursos. Destacou que nunha ocasión, nun pobo de Lugo
ao que foron tocar, polos seus camiños e corredoiras non pasaban nin os
coches. Noutra actuación, dado que tiñan que facer noite no lugar, para
darlles durmida e comida tiveron que reparti-las nenas e nenos da agrupación
entre as casas dos veciños.
A última reseña que sobre “Os do Val” atopamos na prensa escrita é do xornal Hoja de los Lunes de la provincia de Pontevedra, de data do 18/07/1980, escrito polo correspondente Almirante, onde detalla a grata velada celebrada para a elección da Raíña das festas dese ano: ...”actuación que amenizaron brillantemente el ya veterano conjunto de gaiteros infantiles “Os do Val”, que también recibieron muchos aplausos”.
Na fotografía axunta pódese observa-lo grupo posando
con J. B. Mariño no Cristo do Piñoi en Padróns.
Bandeira – Estandarte da agrupación por diante e por detrás e traxe tradicional de “Lali” feito por "Carmen do Lucas" no ano 1976.
sábado, 1 de xullo de 2023
Sobre Casiano Paredes Romero
Sobre Casiano Paredes Romero
Naceu en Mondariz-Balneario no ano 1932 sendo o primeiro fillo do matrimonio entre Elvira Romero Barros de Mondariz Balneario e Casiano Paredes Iglesias de Vilasobroso. É descendente dunha familia de músicos da zona de Mondariz, xa que o seu avó paterno, Ceferino Paredes Álvarez, foi o fundador e director da Banda de San Martiño(Vilasobroso) dende o ano 1890 ata o ano do seu falecemento no 1935. Ceferino Paredes foi alumno dos maestros Erviti e do destacado compositor coruñes, Varela Silvari. No ano 1928 o Concello de Mondariz decidiu nomear a esta banda da parroquia de San Martiño como Banda de Música Municipal de Mondariz.
Seu pai, Casiano Paredes Iglesias tras o falecemento de Ceferino colle a batuta da banda para continuar na dirección da mesma. Casiano, foi alumno primeiro de seu pai Ceferino, despois de Gregorio Baudot que fora director da Banda da Marina de Ferrol e mais tarde de Manuel Palau, director do Conservatorio de Valencia e discípulo de Ravel, Koechlin e Ibert graduándose en Harmonía e Composición no conservatorio de música de Madrid.
Casiano Paredes Iglesias fila de adiante sentado no centro |
Banda de Música Municipal de Mondariz, 1931 Casiano Paredes Iglesias, de pé o primeiro pola esquerda. |
Banda de Música Municipal de Mondariz, con Casiano Paredes Iglesias sentado a esquerda e Ceferino Paredes Álvarez ao seu lado sentado coas mans entrecruzadas. |
Casiano Paredes Romero comezou a estudar música aos cinco anos de idade (1937) primeiro co seu pai e logo vendo as extraordinarias actitudes e facilidade asimilativa que mostraba ao tocar o piano buscáronlle un profesor, Jesús Yepes, en Vigo para continuar así coa súa formación. Cursou 1º, 2º e 3º de Solfexo e de Piano examinándose de estas materias por ensinaza libre no Real Conservatorios de Música de Madrid. No ano 1940 con oito anos ingresa na Banda de Música Municipal de Mondariz tocando o saxofón alto. Aos nove anos e vendo as aptitudes que tiñapara dirixir, o director nomeouno director-auxiliar, e tanto nos concertos e festivais de Galicia e Asturias nos que tivo ocasión de dirixir, obtivo sempre grandes éxistos e loubanzas ao tratarse dun neno tan pequeno dirixindo xa a unha banda tan numerosa. Con doce anos exerce como profesor de solfexo e saxofón na academia da banda, para futuras incorporacións de músicos á mesma. Cabe mencionar que formou e organizou o Coro do Colexio de Monxas no que foi tanto director como organista, actuando nos actos relixiosos da igrexa parroquial. Así mesmo, fundou tamén o Coro da Fillas de María da parroquia de Mondariz Balneario do cal era director e organista, cantando misas, motetes, panxoliñas de Nadal...No ano 1945 seu pai decide buscarlle outro profesor coa finalidade de cursar Piano e Armonía. O profesor foi Mónico García de la Parra (Director da Banda municipal de música de Vigo) co que estudou 4º,5º,6º de Piano e 1º de Armonía, examinándose novamente por libre no conservatorio de música de Madrid.
No ano 1946 seu pai decide trasladalo a Madrid para continuar os seus estudos no conservatorio de esa cidade, sendo alumno de famosos profesores como, Jesús Guridi, Gerardo Gombau, Nemesio Otaño, Francisco Fuster, Benito García de la Parra, Julia Parody, Antonio Iglesias, José Fons, Teresa Alonso, Andrade de Silva e Aurelio Fernández.
Casiano Paredes Romero ano 1951 na conmemoración do final de carreira |
7º e 8º de Piano coa cualificación de sobresaínte, e sendo escollido por unanimidade do tribunal como Primeiro Premio de Piano do ano 1951.
3º e 4º de Harmonía coa cualificación de sobresaínte.
1º,
2º, 3º e 4º de acompañamento de piano coa cualificación de sobresaínte.
Estética,
Historia, coa cualificación de sobresaínte.
Música
de Cámara, coa cualificación de sobresaínte.
Primeiro premio do ano 1951, de Ditado e Interpretación musical.
No
ano 1952, presentouse a oposición para ingresar na escola de virtuosismo, tendo
como profesores aos pianistas José Cubiles, Lazare Levy ( profesora de París),
Nikita Magaloff (profesora de Ginebra). No ano 1958 foi becado pola Fundación
Barrie de la Maza para asistir ao Curso de Música Internacional Española en
Santiago de Compostela sendo alumno da concertista de piano Alicia Larrocha.
Durante os seus estudos en Madrid foi becado pola Deputación de Pontevedra durante
cinco anos consecutivos cun importe de 10.000 pesetas por ano de estudo que
conseguiu axudar a sufragar os custosos estudos do conservatorio. Parte da beca
era a obriga de dar un concerto anual nos Salóns de dita Entidade, para todas
as personalidades. Durante as vacación no tempo dos seus estudos no
conservatorio de Madrid, continuaba colaborando coa Banda de música como
saxofonista solista e como subdirector.
O
30 de xaneiro 1952, con dezanove anos presentouse a oposición para poder obter a tarxeta
profesional de músico nacional, carné número 6.710 do Sindicato do Espectáculo
clasificado como piano e saxofón.
En
Xullo do 1953 comezou o servizo militar e fixo oposicións para Cabo – Músico,
instrumento saxofón. Foi destinado á Banda de Música do Rexemento de Infantería
de Tarragona nº 43 con sede en Pontevedra. Durante tres anos de vida militar na
banda desempeñou a praza de saxofonista solista ate setembro do 1956.
No ano 1954 foi profesor de música da Academia
Cervantes de Pontevedra, obtendo os seus alumnos altas valoracións no Instituto
de Ensinanza Media e na Escola Normal de Maxisterio. Durante o ano 1955 fundou
e dirixiu o coro do Instituto de Ensinanza Media de Pontevedra no que se
interpretaba principalmente música do folclore galego.
No ano 1957 trasládase a Santiago de Compostela, contratado polo “Hostal Reyes Católicos” como pianista para tocar música de semi-concerto nas diversas salas do hotel. Nesta época tamén ingresou como organista na “Capilla Coral Santomil” interpretando canto gregoriano, misas e motetes e participando en actos relixiosos tanto na Catedral como en outras igrexas de toda Galicia. Nesta época tamén funda unha academia de música particular onde preparaba alumnos para examinarse nos distintos centros oficiais.
No ano 1958 na cidade de Pontevedra abriu un novo establecemento o HOTEL UNIVERSO con "La Boîte" mais elegante de Galicia. Alí comezaron "Los Blues de España" un conxunto de xóvenes músicos locais creado á medida de "La Boîte".
"Xornal Diario Pontevedra" 7-7-1991 |
No ano 1960 debido ao problema de topar un traballo remunerativo fixo e folgado, trasládase de novo a Pontevedra chamado por uns amigos e alí forman o grupo musico vocal chamado “Los Blues de España” onde exerceu como pianista e director artístico e encargouse dos arranxos musicais. O grupo conseguiu considerables éxitos en España, Lisboa, Angola, Luanda e outro paises europeos. Actuaron para a televisión portuguesa, para a televisión española e conseguiron gravar un disco coa casa Columbia S.A. en Madrid.
O 1 de Xullo de 1964 con trinta e dous anos obtén o título de compositor, como membro da sociedade de autores, no que ten todas as súas obras rexistradas e do que é socio numerario, cualificado como Compositor de Música e Poeta.
No ano 1965 comezan unha xira dende Madrid a Escandinavia, e actuaron como Orquestra atracción nas salas mais luxosas de Suecia, Dinamarca e Finlandia. No ano 1971 Casiano contrae matrimonio cunha cidadá finlandesa, Irja Kajan coa que tivo unha filla, Dana María Begoña Paredes Kajan. En Finlandia permaneceron tocando ate que no ano 1973, Casiano decidiu deixar a vida activa da orquestra e dedicarse a vida tranquila da ensinanza.
No Hotel Elivuori en Finlandia |
Co embaixador de España en Finlandia no 1971 |
No ano 1973 Casiano solicita a praza de profesor de piano do Conservatorio de Varkaus, onde desempeñou o cargo durante tres anos consecutivos, na que foi ascendido a categoría de Lehtori (Profesor de escuela superior). No ano 1977 foi elexido como profesor de piano superior no Conservatorio de Joenssu. Durante todo o tempo que exerceu a docencia en Finlandia, foi solicitando os diferentes certificados para poder impartir clases, e con data do 7 de Decembro do 1978 otorgóuselle por parte do Ministerio de Ensinanza e Educación de Finlandia a autorización para poder solicitar e desempeñar as diversas prazas existentes nas distintas Escolas de Música así como en todos os Conservatorios de música de todo o país.
Certificado da Academia Sibelius |
A Igrexa Católica de Finlandia, no ano 1989, encargoulle a Casiano unha obra coral para voces mixtas co motivo da visita do Papa Juan Pablo II a Helsinki. A obra foi entregada persoalmente polo compositor ao sumo pontífice, tal e como mostra a imaxe.
Nesta imaxe do ano 2017, vemos a Casiano en Finlandia, sempre que pode vai a visitar a súa filla Dana e de paso recordar moitos dos sitios onde tocaban nos anos 60-70.