luns, 26 de decembro de 2022

43. Mayos

O repertorio do Coro Agarimos da Terra, inclúe como penúltimo tema a obra titulada Mayos. Dúas estrofas conforman este tema. A música da melodía rescatámola da partitura 861 dos manuscritos do Arquivo da Sociedad Artística del Tea de Mondariz elaborados por Eduardo Martínez Torner y por Jesús Bal y Gay, no verán do ano 1931, recollidos dos arquivos do CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas). Son os arquivos que usaron para confeccionar o Cancionero Gallego e esta partitura aparece co número 563. Tamén aparece recollida no Cancioneiro Musical de Galicia, reunido por Casto Sampedro y Folgar (127. Mayos y Santa Cruz, Pontevedra).


Mayos

1

Este mes de mayo
é o mes das frores,
cand'os paxariños
deixan ver os seus amores.

2

Vel-o ahí ven o Mayo
por detrás de San Francisco,
vel-o ahí ven o Mayo
cargadiño de trovisco.

martes, 11 de outubro de 2022

Himno do Sindicato Agrícola de Lougares

HIMNO DO SINDICATO AGRÍCOLA DE LOUGARES (Por Chiqui Bernárdez)

    Cando comecei a darlle forma a todo este traballo recompilatorio sobre a música e o noso pobo, levei unha grata sorpresa, logo dunha conversa co veciño de Lougares, Félix Blanco. Este fíxome chegar unha composición musical destinada a ser cantada como Himno do Sindicato Agrícola de Lougares. Para os amantes da música e da historia do noso pobo, este documento é unha verdadeira reliquia. 

    Sobre este interesantísimo asunto, púxenme a indagar alá polo verán do ano 2011 e foi así como descubrín a autoría tanto da partitura musical como da letra, que aínda que non aparece reflectida no escrito orixinal, mais aparece nos xornais da época consultados. 

    A primeira noticia sobre este asunto atopámola no xornal El Pueblo Gallego, do 11 de xullo de 1930: “En la parroquia de Lougares se fundó una sociedad agraria de carácter apolítico, con el objeto de defender los intereses locales y fomentar el desarrollo agrícola y ganadero de la comarca...”, aínda que non sería ata o 17 de xuño do ano seguinte cando se constitúe definitivamente o sindicato, segundo o xornal El Tea do 23 de xuño do 1931.  Descubrimos que, grazas a esta asociación, na comunidade de Lougares creouse un movemento social e cultural que incluso chegou a contar cun coro mixto.

    No terceiro aniversario da súa creación ese coro interpretou o Himno do Sindicato Agrícola de Lougares. Foron dous veciños da parroquia os que se encargaron, por unha banda, da música desta obra: Juan Tobío Pereira e, por outra, da creación da letra: Dionisio Mera, que sería o presidente do Sindicato agrícola no ano 1931.

    O señor Juan Tobío Pereira, asentado en Lisboa e de profesión restaurador e afinador de pianos, foi o delegado do Sindicato Agrícola de Lougares na capital lusa e o responsable de elaborar nela unha comisión pro-sindicato coa finalidade de recadar fondos entre veciños e forasteiros para mandar elaborar o mobiliario necesario para esta sociedade. Ademais,  foi o artífice de trasladar as propostas feitas pola colonia de veciños de Lougares en Lisboa, tanto para o propia asociación como para a parroquia de Lougares en xeral.

Partituras do Himno

                  



                   

                       


                      

                                                                   Letra do Himno


90 aniversario
   
    Na mañá do pasado día 25 de setembro, por mediación da Asociación de veciños Lougariños, en colaboración coa comunidade de montes de Lougares, da Deputación de Pontevedra e do Concello de Mondariz, tivo lugar un significativo acto de memoria histórica arredor do movemento agrarista na parroquia de Lougares (Mondariz). 

    Celebrouse o 90 aniversario da entrega do estandarte ao seu Sindicato Agrícola (1932-2022), e colaborei coa organización para lograr pór en marcha a idea de que a Banda de Música do noso pobo interprétase no mesmo lugar este himno, 90 anos despois de que se escoitase por vez primeira. 
        
    Á fin, todas a persoas presentes tivemos a sorte de escoitar a Banda de Música Cultural de Mondariz interpretando o Himno do Sindicato Agrícola de Lougares.
      
    Adxúntanse unhas fotos do acto e un fragmento en vídeo do final da interpretación do himno.

  
     

 

mércores, 28 de xullo de 2021

José Bautista Mariño Outerelo

           Nace en Mondariz o 21 de novembro de 1927. Ao longo da súa vida toca distintos instrumentos: frauta, acordeón, órgano e batería.

        Cando cumpre os 13 anos trasládase a Meaño, onde comeza a estudar música, solfexo e frauta traveseira. No ano 1947, con vinte anos, regresa á súa vila natal e incorpórase á Banda de Música do Balneario, que naquel momento dirixía Casiano Paredes.


Foto cedida por Marga Paredes

Durante a realización do servizo militar en Huesca (1953), foi músico baixo a batuta do mestre Rovira na Banda de Música Militar de Cazadores de Montaña nº 4 de Jaca.

Rematado o servizo militar, entra a formar parte da Orquesta Venus  de José Fontán Abril (Roquete) no ano 1954. Anos despois actúa seguindo as directrices de Julián Doallo, Jesús Montero e o recoñecido e premiado Rogelio Groba, todos eles directores da Banda Municipal de Ponteareas.

No ano 1956 funda a Orquesta Mariño, “porque daquela as orquestras levaban sempre o nome ou apelido do acordeonista”.  A agrupación mantívose en activo ata o ano 1984.

É nomeado presidente do grupo de música da Delegación Sindical de Mondariz no ano 1965, a proposta do Grupo Provincial de Música de Pontevedra, "con todos os dereitos e obrigas inherentes ao seu cargo"  tal e como consta na súa credencial.

Asimesmo, dirixiu o coro Santa Baia e tamén o grupo de gaitas Os do Val, entre finais dos anos setenta e principio dos oitenta.

Máis tarde, foi nomeado presidente da Banda de Música Cultural de Mondariz, onde exerceu como mestre de solfexo, trombón de varas e frauta entre os anos 1993 e 1995.

Na noite do día 3 de decembro do ano 2004, por mediación da Asociación de veciños Xabriña e coa colaboración e traballo de organización levado a cabo polos músicos locais Alberte Reboreda e Chiqui Bernárdez, convocouse aos antigos membros da Orquesta Mariño. O obxectivo desta reunión consistía en animalos a levar a cabo un concerto no que volver a escoitar á Orquesta Mariño e deixar constancia sonora do mesmo coa gravación dun CD.


Foto X.M.Vaqueiro

Os músicos expuxeron verbalmente as súas reticencias con expresións tan singulares como: “Vós estades tolos! Hai 40 anos que non tocamos!”, mais a partir de aí púxose todo en marcha: eles a comezar cos ensaios e Alberte e Chiqui a facer o traballo de organización e de procura e recompilación de material.

A Orquesta Mariño foi para Mondariz e a comarca do Condado o que Os Tamara foron para Galicia ou a orquestra de Glen Miller para América. Forma parte da nosa historia, unha parte fundamental da cultura do noso pobo e temos a obriga moral de mantela viva.

A homenaxe organizouse en tres partes: A primeira, levouse a cabo o día 11/09/2005, no auditorio do centro social de Mondariz, onde se celebrou o concerto que foi gravado en directo, para posteriormente ser editado en forma de CD.

                                                                    
Foto X.M.Vaqueiro

A segunda parte celebrouse o 26/12/2005, tamén nas disposicións do centro social, estreándose o documental creado pola Televisión Española en Galicia e realizado polo xornalista Xan Touceda. Ao mesmo tempo, inaugurouse a exposición fotográfica e de instrumentos sobre a orquestra.

A terceira e última parte foi o día 25/06/2006 na praza de Mondariz, onde se fixo a presentación do disco Unha época, unha lenda” da Orquesta Mariño.

Para deixar constancia deses momentos únicos, tamén se contou coas cámaras da Televisión municipal de Ponteareas (Canal Tea) e as cámaras da TVE en Galicia.

Estes actos foron unha mostra de cariño e recoñecemento a todos os músicos que formaron parte da orquestra o longo dos case 30 anos que se mantivo en activo, tanto aos músicos que estiveron no escenario como aos que por distintas razóns non puideron estar.

O ano e medio de intenso traballo que fixo posible que se levaran a cabo estes eventos mereceron a pena sen dúbida algunha pois hoxe unha gran parte dos músicos que nos volveron a facer gozar enriba do escenario xa non están entre nós, pero as lembranzas destas vivencias e a súa música quedaron aquí para sempre.

Ademais, o día 31 de agosto do ano 2015, nun acto celebrado na praza de Mondariz, José Bautista Mariño Outerelo foi nomeado fillo predilecto do seu pobo por iniciativa das asociacións de Maiores, XabriñaCastromao e Búrbida, e aprobada por unanimidade no pleno da corporación municipal.

            A continuación nas imaxes que se amosan pódense observar algunhas das composicións de Mariño. A partitura da xota "Pedreira" barrio no que ten a súa vivenda, o CD no que gravou o tema, " De Mondariz a Vilasobroso" dedicado a "Suso de Diego" e a letra do tema dedicado ao noso pobo, "Que bonito es Mondariz". Tamén temos coñecemento dunha composición dedicada ó Bar Andén, que non reproducimos porque a partitura que temos non ten a nitidez suficiente.

 
  



"J. Bautista Mariño, compañeiro de meu pai, "Tuno do ghallito" cando cantou na "Orquesta Mariño". Mestre meu de solfexo nalgún verán, cando viñamos de vacacións de Vitoria. Pai dun gran amigo dende a miña infancia. Compañeiro de ensaios e concertos en bodas, sesións vermuts e festas co grupo "Noroeste". E por suposto compañeiro tamén da comparsa carnavalesca "Os Filllos de Mondrico". Inmenso respecto e admiración, o que sinto hacia a persoa de Mariño": Chiqui Bernárdez.      

Fotografía realizada por Miki.